معرفی مرزنجوش و خواص درمانی آن

نام علمی:

Origanum majorana L.، نام فرانسه Marjolaine و نام انگلیسی آن Sweet marjoram می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، مرزنجوش، مرزنگوش، ریحان داوود و سرمق نام برده شده است.

تیره گیاه:

نعناع Labiatae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک تا دو ساله، خوشبو و معطر به ارتفاع حدود 60 سانتی‌متر، ریشه‌های گیاه خزنده و پرانشعاب و ساقه‌های آن راست،‌ کرکدار و به رنگ سبز مایل به قرمز هستند. آرام‌بخش اعصاب و مسکن سردرد، برطرف کننده سرماخوردگی و رفع کننده گلودردهای چرکی، ضد نفخ و رفع کننده اختلالات معده، تسکین دهنده درد بیضه و ضد اسپاسم، ضد اسهال خونی و تحلیل برنده ورم روده، ضد میگرن و مفید برای برونشیت، مسکن سرفه‌های مقاوم و خلط‌آور، بازکننده عادت ماهیانه و ضد دلپیچه، برطرف کننده انسدادهای کبدی و ضدعفونی کننده، ضد تشنج و خواب‌آور، برطرف کننده بیماری‌های تنفسی و عطسه‌آور می‌باشد. برگ‌های گیاه خاکستری مایل به سبز، کرکدار، کوچک، متقابل، بیضی شکل و باریک، در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن به رنگ سفید یا گلی، کوچک و به صورت خوشه می‌باشند.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در نواحی معتدل و معتدله سرد اروپا، آسیا، ناحیه مدیترانه‌ای و در ایران بیشتر در نواحی استان‌های شمالی، آذربایجان، کردستان و البرز انتشار دارد و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در سرشاخه‌های گلدار:

یک ماده تلخ و در اسانس مرزنجوش اوژنول، چاویکول، آلفا، لینالول و غیره تشخیص داده شده است.  

بخش مورد استفاده:

برگ و سرشاخه‌های گیاه

نحوه مصرف:

معمولاً به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

آرام‌بخش اعصاب و مسکن سردرد، برطرف کننده سرماخوردگی و رفع کننده گلودردهای چرکی، ضد نفخ و رفع کننده اختلالات معده، تسکین دهنده درد بیضه و ضد اسپاسم، ضد اسهال خونی و تحلیل برنده ورم روده، ضد میگرن و مفید برای برونشیت، مسکن سرفه‌های مقاوم و خلط‌آور، بازکننده عادت ماهیانه و ضد دلپیچه، برطرف کننده انسدادهای کبدی و ضدعفونی کننده، ضد تشنج و خواب‌آور، برطرف کننده بیماری‌های تنفسی و عطسه‌آور می‌باشد. در ضمن برای سینه درد، دردهای هنگام وقوع قاعدگی، روماتیسم، تصلب شرائین، زکام و طپش قلب نیز مفید است.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف مرزنجوش سبب ایجاد ناراحتی‌های قلبی و ضعف نیروی جنسی شده و برای مثانه و کلیه‌ها نیز مضر است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.